Pendrecht

Pendrecht is een naoorlogse wijk uit de jaren vijftig, aan de zuidrand van Rotterdam. Gelegen in het stadsdeel Charlois, ten zuiden van het Zuiderpark.
De straatnamen zijn vernoemd naar plaatsen in Zeeland, Zuid-Holland en West-Brabant welke door de watersnoodramp van 1953 waren getroffen.

Pendrecht was en is wereldberoemd om de stedebouwkundige opzet. Tot op heden wordt Pendrecht bezocht door gezelschappen van stedebouwkundigen, architecten, studenten en liefhebbers van over de hele wereld.

Het centrale plein in deze wijk is Plein 1953. Aan dit ruime voetgangersplein vind je winkels, een parkeergarage en andere wijkvoorzieningen.

Aan de Slinge, de belangrijkste verkeersader van de wijk, zijn verschillende kerken, scholen en winkels gesitueerd.

Pendrecht is ontworpen door de bekende socialistische stedenbouwkundige Lotte Stam-Beese en is cultuurhistorisch gezien een uniek overgangsproject in de ontwikkeling van de Nederlandse stedenbouw en de standaardisatie van de woningbouw. En daarmee een stedenbouwkundig hoogstandje.

Lotte Stam-Beese had haar eigen voorstelling van Pendrecht: open straten met veel groen waar verschillende bevolkingsgroepen naast elkaar zouden kunnen leven en elkaar ontmoeten en kennen. Met winkels en andere sociale en dagelijkse voorzieningen als kerken en scholen. De hele structuur van Pendrecht was gebaseerd op de wijkgedachte.

Stempelwijk

Er werden woningen ontworpen waar bejaarden, kleine en grote gezinnen naast elkaar zouden kunnen wonen en men elkaar zou kunnen ondersteunen.

Stam-Beese ontwierp samen met architecten van de architectengroep "Opbouw" het stedenbouwkundig plan voor Pendrecht en stelde een stedenbouwkundige structuur voor waarin hoge en lage bouwblokken in een strak patroon aan rechte straten zijn gesitueerd.
Deze wooneenheden, van ongeveer 90 woningen elk, worden gespiegeld en herhaald (Gestempeld) waardoor de uiteindelijke buurt ontstaat.

Door de ruime opzet, brede straten en het groene karakter wordt Pendrecht ook wel één van de Zuidelijke Tuinsteden genoemd.

Herstructurering

Vijftig jaar na de bouw van Pendrecht waren veel woningen in de wijk verouderd en te klein naar de huidige maatstaven. Doordat jonge mensen wegtrokken naar betere woningen elders vond er vergrijzing plaats en nieuwe bewoners kwamen af op de lage huren.

Door leegstand en verpaupering raakte de wijk in het slop en kreeg een slechte naam. De laatste jaren zijn veel verouderde en kleinere woningen vervangen door ruim opgezette nieuwbouw. Eind 2008 is in Pendrecht-Zuid een start gemaakt met de nieuwbouw van eengezinswoningen, seniorenflats en appartementen, bedoeld voor een mix van gezinnen, ouderen en starters. Deze grootschalige herstructurering heeft Pendrecht en haar reputatie weer aanzienlijk doen verbeteren.

Dr. Hefting huis

Aan de Sommelsdijkstraat staat het dokter Hefting huis, een opvallende witte villa, ontworpen door Herman Haan. Het huis dankt zijn naam aan de bekende huisarts J.R. Hefting die hier tientallen jaren woonde en werkte.

Dokter Hefting begon in 1955 zijn praktijk in de nog in opbouw zijnde wijk en was daarmee de eerste huisarts in Pendrecht. In 1960 betrok het gezin Hefting de, voor die tijd al, moderne villa die voor hen gebouwd en ontworpen is door Herman Haan.

Sinds 2005 draagt dit pand officieel de naam “Dokter Heftinghuis“. Na jaren van leegstand en verpaupering werd het huis verbouwd en gerestaureerd. Op de zijkant van de garage zit een klein bordje met daarop de tekst:
“dokter H.R. Hefting huisarts van 1 juli 1955 tot 30 september 1994”.

Herman Haan (1914 - 1996)

Op Rotterdam Zuid zijn ook een praktijkwoning in Lombardijen (aan de Schopenhauerweg) en een kantoorgebouw met twee dienstwoningen aan de Maashaven Zuidzijde van zijn hand.

Sint Bavo kerk

Deze Katholieke kerk (1960), op de hoek Slinge / Sommelsdijkstraat, is ontworpen door H.N.M. Nefkens, die ook de ontwerper is van andere modernistische kerken.
De kerk bestaat uit een grote centrale kerkzaal met galerij.

Het dak wordt omhoog gehouden door zeven betonnen spanten die over de kerk heen gebogen zijn. Een weinig voorkomende vorm van bouwen. Het oude zwembad (Sportfondsenbad) aan het Zuidplein was ook op deze wijze vormgegeven.

De zuidwand van de Sint Bavo kerk bestaat uit glas-in-beton van de hand van Bob Zijlmans.

Beeld Provinciaaltjes

"Provinciaaltjes" is een brons plastiek van Loeki Metz van twee winkelende meisjes. Het beeld werd in 1966 in eerste instantie geplaatst voor de Doelen (zijde Karel Doormanstraat). Het beeld kreeg op verzoek van de wijkraad voor Pendrecht in 1967 hun huidige plaats voor het winkelcentrum.

HAL-flat mozaïek

In de in 1959 opgeleverde HAL-flat, hoek Oldegaarde en Kerkwervesingel, wonen nog steeds veel mensen die bij de Holland Amerika Lijn (HAL) gewerkt hebben. Op de flat prijkt nabij de entree een mozaïek dat naar de HAL verwijst. Het mozaïek toont van links naar rechts de skyline van New York, een afbeelding van voormalig vlaggenschip "De Nieuw Amsterdam" en het HAL-hoofdkantoor op de Wilhelminakade. In 2015 is het kunstwerk gerestaureerd. Daarbij is zo veel mogelijk gebruik gemaakt van de oorspronkelijke tegeltjes.

De Silhouetten

Dit uit ijzer vervaardigde kunstwerk van Annemarie Theunissen staat op een vierkante betonnen plaat in de vijver bij Plein 1953. Deze plaat is juli 2009 in eerste instantie onthuld als muziekpodium. Het is echter slechts twee keer als zodanig gebruikt en in 2012 is er het kunstwerk de silhouetten geplaatst, bestaande uit 22 silhouetten van mensen die hand in hand in een vierkant staan.

De Social Sofa

Deze bank staat sinds 2013 op de hoek van de Slinge en de Kerkwervesingel en is een monument ter herinnering aan het 60-jarig bestaan van de wijk.
De onthullingsdatum is tevens exact 60 jaar na de watersnoodramp van 1953 waarnaar het Plein 1953 vernoemd is.
De betonnen bank is door een groepje bewoners uit Pendrecht van een mozaïek voorzien met aan de voorzijde de tekst ‘1953 - 2013 60 jaar Pendrecht‘ en op de achterzijde ‘Van polderlandschap naar woningbouw’.

Kunstwerk Rik Blom

Aan de Oldegaarde voor de HAL-flat vind je een kunstwerk van Rik Blom.
Het is een ongeveer 7,5m hoog werk, bestaande uit rode ijzeren balken welke het stratenpatroon van de wijk symboliseren.

Tempus

De klok "Tempus", op het voormalige wijkgebouw de Middelburgt, is een creatie van Rex Mundio (alias van Victor Cobos).
Op de wijzerplaat staan typisch Hollandse taferelen en naast de klok zijn watergolfjes te zien die weer naar de watersnood van 1953 verwijzen. Deze klok is slechts decoratief want werkt al jaren niet meer.